กราฟฟิตี้ เสน่ห์ของศิลปะบนกำแพง

กราฟฟิตี้ เป็นงานศิลปะสตรีทอาร์ตที่ถูกสร้างด้วยการขีดเขียนหรือการพ่น สามารถพบเห็นได้ในพื้นที่สาธารณะทั่วไป แต่ยังไม่มีการยอมรับมาก ขณะที่บางกลุ่มมองกราฟฟิตี้ว่าเป็นการทำลาย ก่อให้เกิดความเสียหาย แต่อีกมุมหนึ่งก็มองว่ากราฟฟิตี้คืองานศิลปะที่ทำให้เกิดความสวยงาม เปลี่ยนให้กำแพงธรรมดาดูมีชีวิตชีวา เป็นที่สนใจและน่าตื่นเต้น

ในอดีตกราฟฟิตี้ถูกมองว่าเป็นการขีดเขียนที่ทำให้เกิดความสกปรก  เลอะเทอะ โดยเกิดจากการวาดภาพ หรือ พ่นสีลงบนกำแพงตามท้องถนน ซึ่งบางคนอาจมองว่าเป็นการวาดที่ระบายอารมณ์ที่ขุ่นมัว สะท้อนความรุนแรงในสังคม จึงไม่เป็นที่ยอมรับในประเทศไทย แต่ในต่างประเทศมีการสนับสนุนเรื่องศิลปะบนกำแพงเป็นอย่างมาก อย่างเมืองปีนังในมาเลเซีย  ซึ่งถือได้ว่าเป็นการรวบรวมผลงานจากศิลปินทั่วโลกมาไว้ที่นี่เลยทีเดียว ถนนเส้นนี้จึงกลายมาเป็นถนนแลนด์มาร์คสุดอาร์ตอีกที่ที่ไม่ควรพลาดเมื่อไปเยือนปีนัง

เมื่อสังคมมีการเปลี่ยนแปลงไป งานกราฟฟิตี้ก็เข้ามามีบทบาทในประเทศไทยมากยิ่งขึ้น  ดังจะเห็นจากเทศกาล ‘ศิลปะข้างถนนบุกรุก 2’ ซึ่งเป็นการจัดแสดงผลงานของหลากหลายศิลปิน เพื่อเชื่อมความสัมพันธ์อันดีระหว่างเอเชียและยุโรปด้วยงานศิลปะ โดยมีศิลปินจากต่างประเทศมากมาย อาทิ ไทย ญี่ปุ่น อิตาลี ออสเตรีย เป็นต้น ศิลปินแต่ละคนก็จะมีลายเส้นที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเองแตกต่างกันออกไป แทบไม่น่าเชื่อว่าจะได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี ทั้งจากคนไทยและชาวต่างชาติ งานนี้จัดขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ. 2016 แต่ผลงานบนกำแพงยังได้รับความนิยมอย่างไม่ขาดสาย โดยมีผลงานตั้งแต่ชิ้นเล็ก ไปจนถึงชิ้นใหญ่ ขีดเขียนเติมสีสันไว้ตามตึกรามบ้านช่อง บางชิ้นก็เป็นการวาดให้สอดคล้องกับสิ่งที่เดิมทีมีอยู่แล้ว ถือได้ว่าเป็นการผสมผสานกันได้อย่างลงตัวเลยทีเดียว

เจริญกรุง บางรัก และทรงวาด เป็นย่านเมืองเก่าที่มีความทรุดโทรม ไม่ค่อยได้รับการดูแล ดังนั้นศิลปินจึงเลือกที่จะวาดภาพกราฟฟิตี้ในบริเวณนี้ เพื่อเป็นการฟื้นฟูให้พื้นที่ดังกล่าวดูมีสีสัน และมีชีวิตชีวามากยิ่งขึ้น โดยซอยเจริญกรุง 32 ข้างไปรษณีย์กลาง จะเป็นผลงานแนวสตรีทอาร์ตที่มีด้วยกันหลายภาพ ซึ่งเป็นภาพขนาดใหญ่เต็มผนังกำแพง ภาพที่คนอาจคุ้นตาคือ “ภาพเด็กสามตา” ของศิลปินชาวไทย Alexmardi ที่แสดงสีหน้าบึ้งตึงแต่ก็ยังปนกับความน่ารัก และยังมีอีกหลายภาพที่น่าสนใจไม่แพ้กัน อาทิ เช่น ภาพจักรยาน ปลาหมึก ผู้หญิงถือปืน และอีกมากมาย บริเวณนี้อยู่ใกล้กับท่าเรือนำเที่ยว และคิวรถแท็กซี่กับรถตุ๊กตุ๊ก ดังนั้นผู้คนจึงค่อนข้างพลุกพล่าน ยิ่งถ้าเป็นวันศุกร์ผู้คนก็จะแน่นหนามากขึ้น เพราะมีตลาดมาตั้งแผงลอยขายเต็มสองข้างทาง จนทำให้บางภาพถูกบดบังไม่สามารถเข้าไปถ่ายใกล้ๆได้ แต่ถึงอย่างนั้นก็ตามก็ยังคงได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีจากชาวต่างชาติ หรือแม้แต่คนไทยเอง ถือได้ว่าชาวบ้านในบริเวณนั้นก็ได้รับรายได้จากนักท่องเที่ยวเพิ่มขึ้นอีกด้วย

ภาพเด็กสามตา

ภาพปลาหมึก

ภาพจักรยาน

ภาพผู้หญิงถือปืน

บริเวณข้างตึกตรงข้ามสำนักงานใหญ่เอไอเอ บนถนนเดโช เป็นลานกว้างโล่งๆ มีภาพวาดกราฟฟิตี้ที่คนมาวาดไว้อยู่มากมายรอบกำแพง แต่ภาพที่มีความโดดเด่นนั่นก็คือ ภาพผลงานของ Motomichi Nakamura ซึ่งเป็นผลงานของศิลปินชาวญี่ปุ่น เป็นภาพตุ๊กตาล้มลุกที่เน้นสีดำ แดง ลายเส้นมีความน่ารักออกแนวญี่ปุ่น แต่ปัจจุบันไม่ค่อยมีคนดูแล ทำให้พื้นที่บริเวณนี้มีความรกร้าง

ภาพตุ๊กตาล้มลุก

ภาพตุ๊กตาล้มลุก

ตึกตรงข้ามสมาคมไหหลำบนถนนสุรวงศ์ เป็นภาพสีดำทอง คล้ายนางเงือกที่แต่งองค์ทรงเครื่องอย่างสวยงาม บริเวณนี้จะเป็นสี่แยกไฟแดงดังนั้นผู้คนสามารถมองเห็นภาพวาดได้อย่างชัดเจน  ด้วยความเป็นเอกลักษณ์และลักษณะของภาพที่โดดเด่น จึงได้เสียงตอบรับจากชาวต่างชาติเป็นอย่างมาก

ภาพนางเงือก

บริเวณลานจอดรถขนาดกว้างริมแม่น้ำ หรือลานจอดรถตู้เหลือง ตั้งอยู่บริเวณถนนทรงวาด ถึงแม้จะเป็นลานจอดรถแต่ก็ไม่เว้นมีภาพวาดสวย ๆ ให้เราได้ชม และยังสามารถดึงดูดผู้คนได้ดี เพราะมีด้วยกันสองฝั่งตึกเป็นภาพวาดขนาดใหญ่ สไตล์การวาดค่อนข้างแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด ถ้าหันหน้าเข้าทางแม่น้ำ ก็จะเจอกับภาพวาดจักรยานสองคันจอดซ้อนกันอยู่ ส่วนฝั่งซ้ายมือเป็นภาพช้างสองตัว ที่สามารถวาดออกมาได้เหมือนกับช้างที่มีชีวิตจริง ๆ โดยมีลักษณะคล้ายกับภาพ 3 มิติ

ภาพจักรยานซ้อนสองคัน

ภาพช้าง

ซอยวานิช 2 และ ย่านตลาดน้อย เป็นย่านชุมชนและการค้าขาย มีผู้คนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ในบริเวณนี้มีภาพกราฟฟิตี้ขนาดเล็กกระจัดกระจายอยู่ตามตึกรามบ้านช่อง เป็นภาพจำลองบรรยากาศวิถีชีวิตของคนในชุมชน ถ่ายทอดถึงความเป็นอยู่ของคนในบริเวณนั้นได้อย่างชัดเจน บางภาพก็คาดไม่ถึงว่าจะเป็นภาพวาดที่แต่งเติมจากสิ่งเดิมที่มีอยู่แล้ว อย่างเช่น ภาพคนกำลังนั่งเขียนภาษาจีน ที่อยู่ติดกันนั้นคือป้ายภาษาจีนที่เดิมมีการติดอยู่แล้ว ภาพช่างตีเหล็ก ภาพคนกำลังลากเกวียนแสดงถึงความเป็นอยู่ย่านชุมชนแห่งการค้าขายของชาวจีนที่มีความอุดมสมบูรณ์ ภาพช่างตีเหล็ก ภาพล้อแม็กซ์ ฯลฯ

ภาพคนลากเกวียน

ภาพช่างตีเหล็ก

ภาพคนกำลังนั่งเขียนภาษาจีน

ภาพล้อแม็กซ์

จากการพูดคุยชาวบ้านในชุมชน เล่าว่า เดิมบริเวณนี้คือเขตเมืองเก่า ย่านของชาวจีน จะมีทั้งศาลเจ้า และของโบราณเก่า ๆ เต็มไปหมด รวมถึงกำแพงที่มีความเก่าตามอายุกาล หลังจากที่มีการวาดภาพกราฟฟิตี้ขึ้นก็ทำให้พื้นที่ที่มีความทรุดโทรมก็กลับมาสดใสน่ามองมากขึ้น  โดยได้แรงบันดาลใจจากความเป็นอยู่ของคนในพื้นที่มาถ่ายทอดทางภาพวาดบนผนังกำแพง ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีทั้งจากชาวไทย ชาวต่างชาติ ผู้คนส่วนใหญ่ชอบที่จะมาถ่ายภาพกับงานศิลปะบนกำแพงเหล่านี้ ถือได้ว่าเป็นการมาเสพงานศิลปะและเรียนรู้ความเป็นอยู่ของคนในชุมชนนั้นอีกด้วย ยิ่งถ้าเป็นช่วงวันหยุดคนก็จะมาชมผลงานกันอย่างครึกครื้น ส่งผลให้บริเวณดังกล่าวดูมีสีสันมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังส่งผลทำให้การท่องเที่ยวและการค้าในบริเวณนั้นเจริญรุ่งเรืองอีกด้วย

ภาพวาดกราฟฟิตี้ในปัจจุบันถือได้ว่ามีการวาดภาพที่หลากหลาย ถ่ายทอดออกมาเป็นชิ้นงานที่แตกต่างกันไปเพื่อให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมในที่นั้นๆ งานกราฟฟิตี้ไม่ได้มีแต่การแสดงความรู้สึกด้านลบ หรือถ่ายทอดความรุนแรงเท่านั้นแต่สามารถสร้างความสวยงามเปลี่ยนพื้นที่ที่ดูทรุดโทรมไม่น่ามอง กลับมามีสีสันและยังเป็นการถ่ายทอดเรื่องราววิถีชีวิตของคนในบริเวณนั้นได้เป็นอย่างดีอีกด้วย แต่ในประเทศไทยงานกราฟฟิตี้ไม่ได้ถูกรวมไว้ในสถานที่จัดแสดงผลงานทางด้านกราฟฟิตี้โดยเฉพาะเฉกเช่นต่างประเทศ แต่มีลักษณะกระจัดกระจายไปในที่ต่างๆ  ควรมีการจัดสถานที่แสดงผลงานของเหล่าศิลปินโดยเฉพาะ เพื่อที่จะได้เป็นแลนมาร์คสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญอีกแห่งของประเทศไทยมากกว่าที่จะเป็นภาพวาดบนผนังกำแพงเพียงเท่านั้น